Üveit Nedir?
Üveit göz içinde oluşan bir tür iltihaptır. Üveit uveanın, yani gözün orta tabakasının iltihabıdır. Uvea, iris, koroid ve siliyer cisimden oluşur.
Tedavi edilmediğinde körlükle sonuçlanabilir. Oldukça sık görülmektedir. Birçok farklı sebepten ortaya çıkabilir. Tekrarlayan bir hastalıktır.
Genellikle romatizmal hastalıklarla birlikte görüldüğü için halk arasında bazen üveite göz romatizması da denilmektedir.
Üveit kalıcı görme kaybına yol açabilen ciddi bir hastalıktır. Gelişmiş ülkelerde görme kaybının en sık rastlanan üçüncü nedenidir. Erken tanı ve tedavi üveit’e bağlı komplikasyonları önlemek için çok önemlidir.
Üveitin Belirti ve Bulguları Nelerdir?
Aşağıda sayılan belirti ve bulgulara üveitli hastalarda sık olarak rastlanır.
- Bulanık görme,
- Göz kızarıklığı,
- Göz ağrısı,
- Işık hassasiyeti,
- Bulanık görme
- Siyah sinek uçuşması benzeri noktalar görmek,
- İki göz bebeğinin farklı renklerde olması (heterokromi).
-
Üveit iltihabın etkilediği bölgeye bağlı olarak sınıflandırılır.
- Ön üveit gözün ön bölümünü etkiler (ayrıca iridosiklit de denir).
- Arka üveit gözün arka bölümünü etkiler.
- İntermediyer üveit siliyer cismi ve retina’nın (gözün damar tabakası) çevresini (periferini) etkiler.
- Uveanın tüm katmanları etkilendiğinde panüveit oluşur.
Bu belirtiler yavaş yavaş gelişebilir ya da aniden ortaya çıkıp hızla kötüleşebilir. İltihap sadece bir gözde olabileceği gibi aynı anda veya farklı zamanlarda her iki gözü de tutabilir.
Üveitin nedenleri nelerdir?
Üveitin nedeni her zaman bulunamayabilir. Yaklaşık % 50-60 hastada neden, dikkatli bir araştırmayla saptanabilir. Enfeksiyonlar ve otoimmün hastalıklar üveit gelişimi ile ilişkili olabilir. Aşağıda sayılanlar üveitin sıklıkla nedeni olarak saptanabilen hastalıklardır.
- Behçet hastalığı, sarkoidoz, multipl skleroz veya ankilozan spondilit gibi otoimmün hastalıklar,
- Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi sindirim sitemini tutan iltihabi hastalıklar,
- Toksoplazma, herpes, tüberküloz, kedi tırmığı hastalığı ve frengi (sifiliz) gibi enfeksiyonlar,
- Göz yaralanması,
- Lenfoma gibi bazı kanserler, doğrudan veya metastaz yaparak gözü etkileyebilir.
Üveite Yolaçan Risk Faktörleri
- Genetik yatkınlık: Bazı kişilerdeki gen özellikleri o kişileri üveite daha yatkın hale getirebilir.
- Enfeksiyon: Toksoplazma, kedi tırmığı hastalığı, tüberküloz, herpes, Lyme hastalığı ve frengi gibi infeksiyonlar üveit riskini artırabilir.
- Otoimmün veya enflamatuar hastalık öyküsü: Behçet hastalığı, ankilozan spondilit, sarkoidoz, psöriatik artrit, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi hastalıklara sahip olmak üveit riskini arttırır.
- Göz travması öyküsü: Travma üveite neden olabilir. Bazen yaralanan gözden sonra sağlam gözde de üveit gelişebilir.
Tedavi edilmezse, üveit aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:
- Görme kaybı,
- Göz içi basıncının artması (glokom),
- Optik sinir hasarı,
- Katarakt Kornea bulanıklığı veya bant keratopati,
- Makulada (sarı nokta) sıvı birikmesi (ödem),delik, zar oluşumu, retina yırtığı, retina dekolmanı gibi retinal komplikasyonlar.
Tanı nasıl konulur?
- Ayrıntılı göz ve sistemik hastalık öyküsünün alınması, ayrıntılı göz muayenesi.
- Floresein anjiografi, optik koherens tomografisi (OKT) gibi özel göz tetkikleri gerekebilir.
- Üveitin özelliklerine göre hekim göz sıvısından özel incelemeler (PCR),kan tetkikleri, görüntüleme tetkiki yaptırabilir veya başka uzmanlık alanlarından konsültasyon isteyebilir.
Üveit belirtileri nelerdir?
Üveit bir ya da iki gözde aynı anda görülebilir. Belirtileri çapaklanma olmadan ortaya çıkan pembemsi genel göz kızarıklığı, gözde batma olmadan künt ağrı hissi, bazen sulanma, bulanık görme, göz bebeğinin küçük kalması ve karanlıkta büyümemesi sayılabilir. Özellikle gözde kızarıklıklar birlikte ortaya çıkan ağrı ve bulanık görme hemen üveiti akla getirmelidir. Göz içindeki iltihap bazen gözde uçuşan siyah noktaları olarak da görülebilmektedir. Bazı üveit türlerin de iki göz bebeği farklı renklerde olabilir.
Üveitin kaç çeşidi vardır?
Üveit gözünün hangi bölümünde varsa ona göre ön veya arka üveit olarak ikiye ayrılabilir. Ayrıca bazı üveitler gözün içinde oluşturdukları iltihabın mikrobik olup olmamasına göre enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan üveitler olarak ayrılabilirler. Behçet hastalığı ülkemizde sık görülen bir üveit tipidir ve enfeksiyöz değildir. Enfeksiyöz olmayan üvetiler genellikle vücüdun kendi savunma sisteminin hastalıklarına bağlıdır. Bunlar arasında romatolojik hastalıklar, ankilozan spondilit, Fuchs üveiti vs sayılabilir.
Herpes gibi virüsler, tüberküloz gibi bakteriler enfeksiyöz üveit yapabilirler. Ayrıca son zamanlarda covid geçirmiş birkaç hastada üveit tanısı koymuş bulunmaktayız. Henüz bu konuda yeterli araştırma yoktur.
- lk olarak üveitin sebebinin araştırılması gerekmektedir, çünkü tedavi çoğu zaman sebebe yönelik yapıldığını da çok daha başarılıdır. Göz muayenesinde çoğu zaman üveitin hangi tür sistemik hastalığa bağlı olduğunu tahmin edilebilir ve o konuda araştırmalara başlanır. Bu araştırmalar genellikle bir dahiliye doktorunun gözetiminde yapılır ve çeşitli kan testlerini gerektirir. Ancak üveitlerin %25 inde bir sebep bulunamamaktadır bunları idiyopatik üveitler denilmektedir.
- Sistemik yani vücutta başka bir hastalığa bağlı olan üveitler de altta yatan hastalığın tedavisi genellikle dahiliye bölümünce yapılır. Gözde uygulaması gereken tedavi de göz doktoru tarafından uygulanır.
- Tedavinin gecikmesi kalıcı görme kaybına kadar gidecek problemler yaratabilir. Bu nedenle acil tedaviye göz doktoru tarafından başlanır ve üveitin gözde hasar bırakması önlenirken sebebinin ne olduğu araştırılır. Üveit çoğu zaman tekrarlayan bir hastalık olduğu için her atak gözde bir miktar hasar bırakarak ilerler sonuçta görme kaybı yaşanabilir.
- Tedavinin amacı bu atakların gözde kalıcı hasar bırakmadan atlatılmasını sağlamaktır. Çok sık atak yaşayan hastalarda yeni atakların önlenmesi için sürekli tedavide yapılabilir. Tedavide çeşitli göz damlaları ve bazen sebebe bağlı olarak ağızdan alınacak ilaçlar kullanılabilir.
- Özellikle çocukluk çağı üveitlerin de tedavi daha da önemlidir. Üveit tedavisi sırasında bazen iltihabî bazen kullanılan ilaçlar bağlı olarak göz tansiyonu yükselebilir. Bazen bu göz tansiyonu üveitin kendisinden daha fazla göz zarar verir. Bu sebeple tedavi sırasında göz tansiyonu sıklıkla ölçülerek gerekirse göz tansiyonu damlaları da tedaviye eklemelidir.